تفاوت مخترع با مالک چیست؟
شخص یا اشخاصی که نوآوری را انجام داده اند، در سند ثبت اختراع، مخترع نامیده می شوند که الزاما باید شخص حقیقی باشد. اما شخصی که اظهارنامه اختراع را جهت ثبت به اداره ثبت اختراعات ارائه می دهد مالک اختراع نامیده می شود که می تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
در اظهارنامه اختراع مخترع و مالک می تواند یک نفر باشد اما در غیر این صورت شرایط کمی متفاوت است.
انواع مالک و مخترع در اظهارنامه
مخترعین و مالکان مشترک: چنانچه تعداد افرادی که بطور تاثیر گذار در تحقیق و ایجاد نوآوری اختراع نقش داشته اند بیش از یک نفر باشد در اظهارنامه اختراع نام آنها به عنوان مخترع درج خواهد شد. این افراد می توانند مالکان اختراع نیز باشند اما باید در هنگام درج نام مالکان حتما درصد آنها از مالکیت اختراع مشخص گردد. از سوی دیگر در هنگام درج نام مخترعان، امکان درج درصد وجود ندارد.
اختراعات مستخدم: در بیشتر کشورها چنانچه کارمندی در طول خدمت و در محل کار خود به نوآوری دست پیدا کند، به صورت اتوماتیک مالکیت آن نوآوری با کارفرما می باشد اما بهتر است این موضوع در قرارداد کاری ذکر شده باشد. در برخی موارد حق بهره برداری از اختراع برای مخترع حفظ می شود اما کارفرما نیز امکان استفاده از اختراع را در مقاصد داخلی خود دارا است. در قانون ثبت اختراع ایران مصوب سال ۱۳۸۶، حقوق مادی اختراع ناشی از استخدام، مشروط بر اینکه اختراع در نتیجه اجرای وظایف قراردادی حاصل شود، متعلق به کارفرما است مگر آنکه خلاف آن در قرارداد مورد تصریح قرار گیرد.
پیمانکاران مستقل: صاحب نوآوری که در حین اجرای یک پروژه پیمانکاری انجام شده باشد، شرکت پیمانکار است و کارفرما حقی در مورد مالکیت نوآوری انجام شده ندارد، مگر این که قبلا در قرارداد آنها ذکر شده باشد.
حقوق مالک در ثبت اختراع
تصدیق ثبت اختراع به مالک (مخترع) آن حق انحصاری می‌دهد و بر اساس آن مالک می تواند اجازه ندهد اشخاص ثالث از اختراع بهره برداری تجاری کنند. این حق شامل حق جلوگیری یا توقف فعالیت ساخت، استفاده، عرضه برای فروش، فروش یا واردات محصول و یا فرآیندی است که براساس آن اختراع ثبت شده بدون اجازه مالک تولید شده است. لازم به ذکر است، چنانچه یک نمونه از اختراع جهت انجام فعالیت های آموزشی برای مثال در دانشگاه ساخته شود، نقض حق اختراع رخ نداده است. توجه به این نکته ضروری است که حق ثبت اختراع اجازه حق بهره برداری نیست و مالک باید مجوز های لازم جهت بهره برداری از فناوری را از مراجع مربوطه دریافت کند.
مالک می تواند حق مالکیت خود را به دیگران واگذار نماید اما مخترع این امکان را ندارد و در صورت واگذار شدن مالکیت مادی اختراع، حق معنوی مخترع همچنان پایدار است. این بدین معنا است که مخترع همیشه می تواند بگوید که این اختراع را انجام داده است اما امکان دارد دیگر مالک آن نباشد.
چه کسی مسؤل پی گیری حقوق اختراع است؟
همانطور که اگر خودرو شما مورد سرقت قرار گیرد، شما مسئول اعلام و تشکیل پرونده جهت پیگیری سرقت خودرو هستید، مالک اختراع ثبت شده مسئول اصلی شناسائی و اقدام علیه نقض کنندگان حقوق آن است. مالک موظف است به صورت پیوسته بازار را بررسی کرده، نقض کنندگان حق اختراع را شناسایی و بر علیه آنها طرح دعوی مالکیت فکری نماید.
