اگر طرح شما بهبود عملکرد را با ویژگیهای زیبایی شناختی ترکیب می کند چکار باید کرد؟
برای کسب حق انحصاری در خصوص بهبود عملکرد یک محصول، عموماً توصیه می شود تقاضای حمایت از اختراع یا مدل مصرفی را تسلیم کنید یا اگر عملکرد محصول بدیهی و واضح نباشد، آن را به عنوان اسرار تجاری حفظ کنید. با این حال، اغلب یک محصول جدید بهبود عملکرد را با ویژگیهای نوآورانه زیبائی شناختی ترکیب می کند. فرض کنید شما یک تلفن همراه جدید طراحی کرده اید. ضمن اینکه تلفن همراه ممکن است نتیجه سلسله ای از بهبودهای اجزاء الکترونیک باشد و ممکن است بعنوان اختراع حمایت شود، طرح اصل تلفن همراه شما را به عنوان یک طرح صنعتی می توانید به ثبت برسانید. آیا می توانید تقاضای ثبت طرح صنعتی و ثبت اختراع هر دو را باهم بنمائید؟ پاسخ مثبت است.
حمایت از طرح و راهبرد تجاری
تصمیم گیری در خصوص چگونگی، زمان و مکان طرح های صنعتی یک شرکت ممکن است بر سایر حوزه های مدیریت طرح تاثیر مهم داشته باشد. بنابراین، گنجاندن مسائل مربوط به حمایت طرح ها در راهبردهای بزرگتر تجاری یک شرکت بسیار ضروری است. برای مثال، نوع حمایت، هزینه ها، کارآمد بودن حمایت و مسائل مربوط به مالکیت طرح ممکن است هنگام اتخاذ تصمیمات زیر ملاحظات مهمی باشند:
* آیا طرح ها باید در شرکت شما تهیه شوند یا به آژانسهای خارج از شرکت سفارش تهیه آنها داده شود؛
* زمان استفاده اولیه یک طرح جدید در تبلیغات، بازاریابی یا نمایش عمومی در یک نمایشگاه؛
* کدام بازارهای صادراتی باید مورد نظر قرار بگیرند؛
*اجازه بهره برداری از یک طرح چگونه و چه زمان باید به اشخاص ثالث تفویض یا به آنها انتقال داده شود تا در مقابل دریافت منابع مالی، از آنها در تجارت استفاده کنند. بسیاری از طراحان جوانب مختلف محصولات خود را توسط حقوق مختلف مالکیت معنوی حمایت می کنند. با این حال، به خاطر داشتن تفاوت بنیادین بین اختراعات و یا مدل های مصرفی و طرحهای صنعتی بسیار مهم است. اختراعات و مدل های مصرفی برای ابداعاتی هستند که بهبودهای عملکردی یک محصول را به وجود می آورند. حمایت طرح صنعتی برای شکل ظاهری یک محصول است.
چه کسی می تواند حمایت از طرح صنعتی را تقاضا کند؟
به طور کلی، شخصی که طرح را به وجود آورده است یا اگر وی به موجب
یک قرارداد کار می کند کارفرمای او، می تواند ثبت طرح را تقاضا کند. متقاضی می تواند یک شخص حقیقی (مثلاً یک طراح) یا یک شخص حقوقی (مثلاً یک شرکت) باشد. در هر دو صورت، تقاضانامه ثبت را میتوان بطور مستقیم یا از طریق وکیل تسلیم نمود. اگر شما متقاضی خارجی هستید ممکن است مجبور شوید تقاضانامه خود را توسط وکیلی تسلیم کنید که اداره مالکیت معنوی کشور مورد نظر وی را تائید کرده است.
چه کسی از حقوق طرح صنعتی برخوردار است؟
پدید آورنده یک طرح، یعنی طراح، معمولاً اولین مالک طرح است مگر اینکه موارد و شرائط خاص وجود داشته باشند. برای مثال، در اکثر کشورها، اگر شخصی که در استخدام کارفرما است طرحی را طبق شرایط مندرج در قرارداد استخدام پدید آورده باشد، یعنی طی ساعات کاری در داخل شرکت و به عنوان بخشی از وظایف خود در شرکت این کار را انجام داده باشد، طرح (و حقوق مربوط) به کارفرما تعلق خواهد داشت یا از طریق انتقالنامه رسمی کتبی باید منتقل شود.
اگر طرح توسط یک طراح خارج از شرکت طبق قرارداد تهیه شده باشد، حقوق مربوط به آن عموماً به شرکتی تعلق خواهد داشت که طرح را سفارش داده است. در اینگونه موارد، چنین تلقی می شود که طرح برای استفاده شخصی تولید شده است که طرح را سفارش داده است و در نتیجه شخص مزبور مالک آن است. با مشخص کردن دقیق مسائل مربوط به مالکیت در قرارداد اصلی که با طراح منعقد می شود می توان از سوءتفاهم های آتی جلوگیری کرد. همچنین باید به خاطر داشته باشید که طراح محصول می تواند در خصوص ترسیمات طرح اصلی بطور خودکار از حق کپی رایت برخوردار شود و این موضوع نیز باید در قرارداد ذکر شود.
آیا می توانید با تسلیم فقط یک تقاضانامه ثبت طرح های مختلف را تقاضا کنید؟
پاسخ این پرسش در کشورهای مختلف تفاوت قابل ملاحظه ای دارد. در بسیاری از کشورها، می توانید ثبت طرح های متعدد (۲۰،۱۰ یا حتی ۵۰ طرح ) را با تسلیم یک تقاضانامه تقاضا کنید، به این شرط که همه آنها به یک محصول یکسان یا طبقه ای از محصولات مربوط باشند.
بسیاری از این کشورها، ضمن اینکه هر تقاضانامه را به یک طرح خاص محدود می کنند، اجازه می دهند شکل های مختلف و متعدد آن طرح در تقاضانامه گنجانده شود؛ سایرین برای قانون یک طرح در مواقعی که طرح به مجموعه ای از اقلام مربوط شود استثناء قائل می شوند.
از طرفی یک مجموعه به معنی تعدادی از اقلام است که دارای ماهیت عمومی یکسان هستند که معمولاً با هم فروخته می شوند یا به منظور استفاده با هم تولید می شوند و دارای ویژگیهای مشترک طرحی هستند. برای مثال می توان به کارد، چنگال و قاشق و همچنین لوازم خانگی (مانند سشوار مو و نازل و برس آن)اشاره کرد.
همانطور که دیده می شود شکل های مختلف اقلام را می توان در یک تقاضانامه واحد گنجاند؛ جزئیات دقیق الزامات و موارد درخواست حمایت به صورت مقرون به صرفه را با مشورت با یک وکیل مالکیت معنوی یا از طریق اداره مالکیت معنوی مربوط می توان تهیه کرد.
